Skip to content

Wat of wie is de Heilige Drie-eenheid

Waar hebben we het over wanneer we spreken over de Heilige Drie-eenheid. Het begrip ‘Drie-eenheid’, ook wel ‘Drievuldigheid’ of ‘Triniteit’ genoemd, komen we pas in de eerste eeuwen van het christendom tegen. Hoe komt dit? Dit heeft te maken met het probleem dat de leerlingen in de tijd van Jezus hadden. Zij moesten gaan ontdekken wie Jezus was. Pas gaandeweg groeide het bewustzijn dat Jezus Gods Zoon is en dus God is. Hetzelfde geldt voor de Heilige Geest. Ook dat duurde even voordat de Christenen zich bewust werden dat ook de Heilige Geest werkelijk de Geest van God is en dus ook God.

Het mysterie van de Drie-eenheid

De grote christelijke kerken geloven in God, die Vader is, die Zoon is en die Heilige Geest is. God heeft zo drie namen en is toch één God. Deze drie namen staan voor drie zelfstandige personen of persoonlijkheden en toch blijft God één. De Vader is God, de Zoon is God en de Heilige Geest is God. Dit mysterie van het geloof dat God één is, maar in zichzelf drie personen is, noemen we het mysterie van de heilige Drie-eenheid, ook wel Drievuldigheid genoemd. Dit geloof is zo oud als de Kerk, maar is niet meteen zo onder woorden gebracht.

Het begint bij de verrijzenis van Christus. Als Jezus aan de apostel Thomas verschijnt, antwoordt de apostel Thomas met de woorden: “Mijn Heer en mijn God (Johannes 20, 28). God werd door de Joden heel vaak ‘Heer’ genoemd. Ook Jezus werd ‘Heer’ genoemd. Nu koppelt Thomas deze twee aan elkaar. Hij noemt Jezus “Mijn Heer en mijn God”. Jezus is net zozeer God als zijn hemelse Vader God is.

De Geest van God zien we al in het scheppingsverhaal (Genesis 1,1-2). De Geest is er dus al voordat God met de schepping begint. Maar voor de schepping was er nog niets, alleen God bestond. De bijbel spreekt hier dus over de eigen Geest van God. Gods Geest werkt door de profeten en wanneer de Heilige Geest in de Kerk wonderen bewerkt, ervaren de leerlingen dat God Zelf door zijn Geest met hen meewerkt. De Heilige Geest is helemaal de Geest van de Vader en van de Zoon. De Heilige Geest wordt ook Kracht van de Allerhoogste genoemd door de engel Gabriël als hij aan Maria de geboorte van Jezus aankondigt. Later zal Jezus nog zeggen: “God is Geest” (Johannes 4, 24)

In de liturgie van de eerste Christenen wordt de Heilige Drie-eenheid voortdurend genoemd door de Drie steeds samen te noemen. Zo bestond het woord drie-eenheid nog niet, maar geloofden de Christenen wel zo in God. Dat zien we bij het Doopsel. Volgens het evangelie van Mattheus waren de laatste woorden die Christus vóór zijn hemelvaart tot zijn apostelen sprak:

“Ga dus en maak alle volkeren tot mijn leerlingen en doopt hen in naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest” (Mt. 28, 19).

Dit geloof staat in de eerste eeuwen als een huis. Pas als er mensen opstaan die om allerlei politieke en ideologische belangen twijfel zaaien over de vraag of Jezus God is en of de heilige Geest God is, komen de kerkelijke leiders bij elkaar om dit eens en voor al vast te leggen. Een belangrijke naam daarin is die van bisschop Athanasius. Hij stelde dat de Zoon geheel gelijkwaardig was aan de Vader. In de uitspraken van het Concilie van Nicea (325) werd die gelijkwaardigheid vastgelegd. Op het Concilie van Constantinopel I in 381 werd de Heilige Geest aan deze goddelijke gelijkwaardigheid toegevoegd. Definitief werd de leer van de Drie-eenheid vastgesteld op het Concilie van Chalcedon in het jaar 451.

Mysterie

De Kerk heeft er dus lang over gedaan om dit geloofspunt goed onder woorden te brengen en vast te leggen en vast te houden. Het is een echt geloofspunt omdat het niet iets is dat je beredeneert. Het is niet bedacht, het is niet een slimme constructie, het is een inzicht van het geloof dat God één is, maar ook drie. Dat inzicht is groter dan ons verstand, zoals ook God zelf te groot is voor ons verstand. Maar er over nadenken levert ons wel heel verrijkende inzichten.

Andere religies

Jodendom.

Het Christendom is voortgekomen uit het Jodendom. Jezus van Nazareth werd door zijn leerlingen erkend als de Messias. Messias betekent in het Nederlands ‘Gezalfde’. In het Grieks is dit ‘Χριστός’. In het Latijn ‘Christus’. De Joden geloven in één God, die Schepper en Heer is. Gods Naam wordt met vier letters geschreven: JHWH (Hebreeuws יהוה). Uit eerbied wordt die naam doorgaans niet uitgesproken, dan zegt men eenvoudig ‘God’ of ‘Heer’.

Een deel van de Joodse bevolking erkende Jezus na zijn verrijzenis als de Messias, zij behoorden bij het Joodse deel van de Christenen in de eerste eeuwen. Een ander deel van het Joodse Volk erkende Jezus niet als Messias. Zij hebben daarom Jezus ook niet als Zoon van God erkend. Zo is het nog steeds. het Jodendom kent dan ook geen begrip als Drie-eenheid. Kort gezegd: God is één, God is geestelijk, God kan geen zoon hebben.

Islam

De Islam is ontstaan op de prediking van Mohammed (570-632). Traditioneel wordt gesteld dat het heilige boek van de Islam, de Koran, door de engel Gabriel aan Mohammed is gedicteerd. Andere tradities en historische studies maken het zeer waarschijnlijk dat de teksten pas na de dood van Mohammed zijn verzameld en opgeschreven. In de Koran komen veel fragmenten terug uit zowel de Joodse Torah als uit het Evangelie. Ook zijn er teksten die uit andere christelijke tradities zijn overgenomen. De Koran neemt het Joodse Godsbegrip over en wijst het idee van Gods Drie-eenheid af. Er is vanaf het begin ook een verkeerd idee over de Christelijke Drie-eenheid in de Koran geslopen, omdat daar wordt gesproken over Allah, Jezus en Maria. In de Christelijke theologie heeft Maria nooit bij de Drie-eenheid gehoord. Klaarblijkelijk is de schrijver van deze verzen niet te rade gegaan bij een groot christelijk theoloog maar bij christelijke stromingen of bij tegenstanders van het christendom in die tijd, die een karikatuur van het christelijk geloof gaven.

Boeddhisme

Trikaya is Sanskriet voor drie lichamen. In het Mahayana-boeddhisme is dit een centraal begrip. Het concept is al bekend in de eerste eeuw voor Christus. Het begrip Trikaya lijkt enigszins op het begrip Drie-eenheid in het christendom.

Hindoeïsme

Trimurti is de benaming voor de drie belangrijkste aspecten van Ishvara of God in het hindoeïsme. Ze wordt ook wel aangeduid als de hindoeïstische Drie-eenheid. Ze wordt gevormd door Brahma, Vishnoe en Devo Maheshvara (Shiva).

Egypte

In de Egyptische mythologie was de godentriade erg populair. Verschillende steden hadden een triade, zoals: Thebe, Elephantine, Heliopolis en Kom Ombo. Dit is niet hetzelfde als het christelijke idee over de Drie-eenheid, omdat het om drie goden ging die samen een bepaald soort eenheid vormden.

Verdieping

Wat kan het mysterie van de Drie-eenheid voor ons betekenen?
Is het mysterie van Gods drie-eenheid alleen bijzonder om te weten, is het om er stil bij te zwijgen en God te bewonderen, of heeft het ook betekenis voor ons als gelovig mens in het leven van alledag?

Liturgie

De de eredienst van de Christenen en bij het vieren van de sacramenten speelt het geloof in Gods Drie-eenheid een grote rol.

Back To Top